Als tuinier komen we regelmatig termen tegen die veel onderzoek vergen om te begrijpen wat ze betekenen. "Root Trainers", het onderwerp van deze blog, is zo'n term. Op basis van onze bevindingen geven wij je in deze blog een aantal tips over het gebruik en het effect van zogenaamde "Root-Trainers".

Wat zijn Root-Trainers?

De term worteltrainers verraadt het al. Het zijn diepe (vaak smalle) potten, ontworpen om de wortels van planten zo diep mogelijk te laten groeien. Erwten, bijvoorbeeld, zijn typische planten die van nature een wortelstelsel ontwikkelen dat zo diep mogelijk in de aarde gaat. Wanneer ze volgroeid zijn, kan dit wel tot 60 centimeter reiken! Om ervoor te zorgen dat ze een mooi diep wortelstelsel kunnen ontwikkelen voordat ze de grond ingaan, gebruiken we worteltrainers.

Een worteltrainer is dus niets anders dan een diepe, smalle pot of bak waarin de wortels van planten dieper en recht naar beneden kunnen wortelen. Vaak hebben ze ook grotere luchtgaten aan de onderkant, zodat de wortels stoppen met groeien als ze buiten de pot komen. Dit wordt "luchtsnoei" genoemd. Dit betekent dat er geen lange wortels buiten de pot groeien of wortels die zich om zichzelf wikkelen, maar juist veel dikke wortels binnen de pot omdat de plant een signaal krijgt dat de wortel niet verder kan groeien en weer van voren af aan begint..

Hoe gebruik je een worteltrainer?

Afhankelijk van het soort worteltrainer zijn er verschillende methoden. Natuurlijk moet je eerst kijken naar wat je wilt kweken, wat voor soort wortels ze ontwikkelen en hoe lang ze in de pot moeten blijven. Stel dat je van plan bent bomen te kweken, dan zal je vrij grote cellen nodig hebben om ruimte te bieden aan het grote wortelnetwerk. Voor een erwt, die vrij snel kan worden uitgeplant, is een minder diepe en kleinere cel al voldoende.

Daarnaast moet je kijken wat voor compost je gaat gebruiken. Dit hangt natuurlijk weer af van wat je gaat verbouwen, maar wij kiezen vaak voor een compost die goed water vasthoudt, zodat we niet te vaak water hoeven te geven. 

Nadat je de juiste maat kweekcellen en het juiste type compost hebt gekozen, is het tijd voor het ontkiemingsproces. Denk vooral aan de temperatuur waarbij de zaden het beste ontkiemen. Als je hier meer over wilt weten, kun je altijd een kijkje nemen op onze blog over groeitemperaturen of over het gebruik van warmtematten.

Natuurlijk hebben je zaailingen daarna licht en liefde nodig tot ze groot genoeg zijn om de wereld in te gaan. Afhankelijk van de tray zal het verpotten anders gaan. Traditionele worteltrainers gebruiken vaak een uitklapsysteem en een rek om ze in te hangen. Je haalt de cel dan uit het rek, klapt hem uit en tilt de compostklomp voorzichtig uit de tray en in de grond. De nieuwe variant worteltrainer van bijvoorbeeld Containerwise is eigenlijk vergelijkbaar met je standaard zaaitray maar dan extra diep. In plaats van een openingshuls, kun je het gat in de bodem van de cellen gebruiken om de stek uit de cellen te duwen. Omdat de jonge plant voldoende wortels heeft aangemaakt, is de kluit in de cel een compact geheel dat je gemakkelijk kunt hanteren.

Water geven en goede compost

Belangrijk om weten is dat worteltrainers soms sneller uitdrogen dan de standaard 9 cm potten. Dit komt omdat worteltrainers meestal grote drainagegaten hebben en soms zelfs gaten aan de zijkant waardoor de compost sneller uitdroogt dan normaal. Maar als je een goed bewaterde compost gebruikt, hoef je je daar zeker geen zorgen over te maken. Zelf gebruiken we vaak de Biologische Tuincompost van de Welkoop (Nederland). Deze compost lijkt goed water vast te houden en het heeft voldoende voeding om grote gezonde planten te groeien.

Wat kan je kweken in een Root Trainer?

De volledige lijst is natuurlijk te groot om hier te plaatsen, maar denk vooral aan planten die graag een diep wortelstelsel vormen. Erwten, bonen, paprika's, zonnebloemen, maïs, venkel en natuurlijk vrijwel alle bomen. Het werkt ook goed voor eenjarige bloemen die vroeg in het seizoen gezaaid moeten worden. Zo krijgen ze alle ruimte om te wortelen zonder dat de wortels verstrengeld raken en stoppen met groeien.

Voordelen van het gebruik van Root trainers

Er zijn een paar voordelen aan het gebruik van worteltrainers die voor ons belangrijk zijn.

• Je krijgt diepere en rechtere wortels;
• De plant heeft minder kans dat de wortels verstrikt raken en stoppen;
• En we hebben minder last van Transplant Shock en wortelschade bij het verpotten;

Diepe en rechte wortels.

Het grote voordeel van het gebruik van worteltrainers is de manier waarop wortels groeien. Wortels in een worteltrainer groeien vaak recht naar beneden en worden dan onderaan gestopt door de luchtsnoei. De plant schiet een nieuwe wortel naar beneden om het opnieuw te proberen, en vormt zo een sterk netwerk van wortels dat klaar is om de grond in te gaan. Bovendien zijn diepe wortels wenselijk omdat ze de planten in staat stellen diep in de grond water op te vangen, en ze staan steviger in de grond dan planten met oppervlakkige wortels.

Minder snel wortel gebonden

In grotere ronde potten groeien wortels vaak in cirkels om zichzelf heen. Hierdoor raken de wortels in elkaar verstrikt en is het soms moeilijk om ze weer los te krijgen. De meeste planten die in tuincentra worden gekocht, hebben hier last van. Ze hebben lang in de ronde pot gestaan en hebben zoveel wortels opgebouwd dat ze moeite hebben om voeding te vinden als ze eenmaal in de tuin staan. Als je toch planten in een tuinwinkel koopt, is het een goed idee om de wortels aan de onderkant los te maken, zodat ze weer hun eigen weg kunnen volgen. Omdat de worteltrainers diepe groei bevorderen, zullen wortels zich minder snel omwinden.

Minder transplantatieshock

Door een worteltrainer te gebruiken heeft u ook minder problemen bij het verpotten van uw planten. De wortels zijn klaar om recht naar beneden te groeien. Ze kunnen dus snel op zoek naar water en voeding. Je zult merken dat bijvoorbeeld maïs of erwten minder tijd nodig hebben om nieuwe wortels te ontwikkelen als je ze vanuit een diepe rechte pot of cel verpot.

Nadelen van worteltrainers

Het grootste nadeel van het gebruik van worteltrainers is vaak het verlies van vocht. Omdat er meestal meer gaten in een open worteltrainer zitten, kan het gebeuren dat de grond sneller uitdroogt. Zorg er dus voor, vooral tijdens het ontkiemingsproces, dat de grond voldoende vochtig is.

Conclusie

Worteltrainers zijn nuttig bij het voorzaaien van diepwortelende planten, zoals maïs, erwten en eenjarige bloemen, die vroeg in het seizoen moeten worden geplant om op tijd klaar te zijn. Door worteltrainers of diepe cellen te gebruiken, hebt je minder last van shock als gevolg van het verpotten en minder kans dat planten zich slecht ontwikkelen door wortelbegrenzing. Wij geven de voorkeur aan de zaaitray met 40 diepe cellen of de 28 cel trays als worteltrainer. Dit is de beste diepte voor de meeste diep wortelende planten.