Je kweekt graag je eigen planten en je hebt waarschijnlijk een moestuin. Je ziet op social media andere tuiniers voorzaaien. Maar wat is voorzaaien en waarom gebruiken tuiniers daarvoor een zaaitray? In deze blog gaan we uitleggen hoe je dat doet en wat de voordelen zijn, zodat ook jij kunt genieten van de voordelen van voorzaaien in kweekbakken.

Waarom voorzaaien?

Eerst natuurlijk de vragen: Waarom zou je voorzaaien en wat houdt het eigenlijk in? Het woord zegt het eigenlijk al: zaaien voor je zaait. Tijdens het voorzaaien zaaien we vaak eerder in het seizoen. Omdat we eerder in het seizoen willen zaaien, kun je vaak niet direct in de grond zaaien. De belangrijkste reden hiervoor is dat de grond buiten nog te koud is om direct te zaaien. Dus om het seizoen te slim af te zijn, zaaien tuinders binnen of in een kas omdat het daar warmer is. De zaden ontkiemen in de kas of op de vensterbank en worden daar opgekweekt tot het warm genoeg is om buiten uit te planten.

Voordelen van het gebruik van een zaaitray

Omdat we niet direct in de volle grond gaan zaaien, heb je iets nodig om je planten in te laten groeien. Naast yoghurtbekers, toiletrollen of oude P9-plantenpotten (de potten waarin planten bij tuincentra worden verkocht) kun je ook zaaitrays gebruiken. Andere namen hiervoor zijn plugtrays, kweekbakken of stekplaten. Wanneer de zaailing of stek de cel in een zaaitray heeft gevuld met wortels krijg je een stevige kluit aarde. Deze klomp wortels wordt ook wel de plug genoemd.

De zaaitrays kun je dus gebruiken om eerder in het seizoen, of op een andere plek dan in je tuinbedden, te kunnen zaaien. We gaan deze twee voordelen gebruiken en je aan de hand van een voorbeeld met tomaten en sla uitleggen waarom dat zo interessant is. 

Helaas kunnen tomaten niet tegen vorst. Maar in de zomer, als de zon schijnt, wil je dat de planten mooie tomaten gaan vormen. Je wilt graag een voorsprong op het seizoen omdat tomaten in Nederland pas vanaf half mei buiten kunnen groeien (de laatste dag dat we historisch gezien nachtvorst kunnen krijgen, ook wel ijsheiligen genoemd). Als we eerder kunnen zaaien, oogsten we over een langere periode en groeien we warmte minnende planten in een kouder klimaat. Door zaaitrays te gebruiken kunt het groeiseizoen verlengen!

Waarom je successie zaaien en planten moet proberen

We weten nu dat je zaaitrays kan gebruiken om het tuinseizoen te verlengen of eigenlijk hoe je optimaal gebruik kan maken van het zonnige weer. Het tweede voordeel van het gebruik van kweektrays is dat je niet hoeft te zaaien in je tuinbedden. Dat voordeel kun je gebruiken om slimmer om te gaan met de ruimte die je hebt. Wat je dus kan doen is sla zaaien en opkweken die je straks op de plek van de tomaten gaat uitplanten. Eind augustus als je nog tomaten oogst ga je alvast sla voorzaaien in je zaaitrays. Tegen de tijd dat het kouder wordt en je de tomatenplanten kan weghalen heb jij al een kweektray vol mooie sla planten klaarstaan om die lege plek van de tomaten op te vullen. En nu komt het mooiste want 4 tot 6 weken later oogst je al de eerste verse sla! Je bedden zijn dus veel minder leeg door het jaar heen en je kunt meer oogsten omdat je alles veel beter achter elkaar kan plannen. 

3 tips voor een succesvolle ontkieming

Als je in zaaitrays wil gaan kweken moet je aan een aantal dingen denken. Ten eerste moet de aarde moet niet te nat zijn want dan gaan je zaden rotten. Als het teveel aan water niet uit de cellen kan lopen wordt de aarde sompig en krijg je schimmel. Het is dus belangrijk dat teveel aan water kan wegvloeien. Daarom moeten zaaitrays grote gaten hebben. Als je kweekt in potjes of dichte bakjes knip er dan wat (extra) gaten in.

Ten tweede hebben planten die buiten groeien veel licht nodig en zijn ze anders dan kamerplanten. Als ze te weinig licht krijgen worden ze lang en dun. Zorg er voor dat de plek die je kiest heel veel natuurlijk licht krijgt (zoals een kas of raam op het zuiden) of dat je extra groeilicht toevoegt (bijvoorbeeld met een LED lamp).

Ten derde moet je denken aan de temperatuur. Zaden kiemen gemiddelde het beste rond de 15 tot 18°C. Je leest weleens dat zaden ontkiemen binnen 1 tot 3 weken. Dat geeft aan dat bij warme en “optimale” omstandigheden zaden binnen een week kunnen ontkiemen maar als het kouder is dat het wel drie weken kan duren. Als het te koud is dan ontkiemen de zaden helemaal niet. Om je te helpen hebben we in deze blog de kiemtemperaturen van de meeste zaden voor je op een rijtje gezet.